Türkiye ghazi uniwérsitéti

Ghazi uniwérsitétigha qisqiche nezer


(22-03-2009)-türkiye awazi radi'osi:

Türkiye jumhuriyitining paytexti enqerede yerlik we chet'ellik oqughuchilargha oqush imkaniyiti yaritip bériwatqan ghazi uniwérstéti, qurulush tarixi étibari bilen türkiye jumhuriyitining deslepki mezgillirige toghra kélidighan dangliq uniwérstétlardin biri.

Türkiye jumhuriyitining qurghuchisi ghazi mustafa kemal atatürkning yolyuruqigha asasen qurulghan ghazi uniwérstéti, 1926-yili «ottura derijilik oqutquchilar telim-terbiye inistitoti» dégen nam bilen qurulghan aliy ma'arip orginining qurulushi bilen teng xizmetke kirishtürüldi.

1926-yili qurulghan bu inistitutning ismi- atatürkning «ghazi»liq unwanigha béghishlinip 1929-yili «ghazi ottura derijilik oqutquchilar mektipi we telim-terbiye inistituti»gha özgertilgen bolsa, 1976-yili «ghazi telim-terbiye inistituti»gha özgertildi. 1935-yili qurulghan enqere aliy téxnikomi we enqere qizlar téxnikomi qatarliq mektepler hemde enqere iqtisadiy we soda penliri akadémiyisi qatarliqlar «ghazi uniwérstéti» istiqbalining parlaq bolushida intayin muhim rol oynidi.

Türkiye xelqi, pütkül memliket miqyasida qanat yaydurulghan wetenni qutquzush urushida ghelibe qilghandin kéyin, iqtisad, jem'iyet we ma'arip qatarliq istratégiyilik sahelerdimu tereqqiyat üchün küresh qilishni qanat yaydurdi. Démek, bu xil tereqqiyatlarda ghazi uniwérstétigha oxshashla bashqa türk aliy ma'arip organlirimu chong rol oynidi.

2009-yiligha kelgende, ghazi uniwérstétigha qarashliq 14 fakultét, 5 aliy téxnikom, 9 kespiy mektep, 35 tetqiqat merkizi we 5 inistitut barliqqa keldi. Ghazi uniwérstétigha qarashliq yene miditsina, pédagogika, dorigerlik, éghiz boshluqi, inzhinirliq, mémarchiliq, iqtisad we igilik bashqurush, xewerlishish, til-edebbiyat, qanunshunasliq, güzel sen'et qatarliq her qaysi fakoltétlarmu türkiye ma'aripigha hesse qoshup kelmekte.

Ghazi uniwérstéti türk jumhuriyetliridin we chet'eldin kelgen 1500 din artuq oqughuchisi bilen 2009-yili eng köp chet'ellik oqughuchi qobul qilghan uniwérstét bolup hésaplinidu. 2009-yili oqughuchi we oqutquchilardin bolup, jem'iy 5000 din köprek magistirlar bilen dokturlarni yétishtürüwatqan aliy ma'arip orgini «ghazi uniwérstéti»ning 50 mingdin artuq oqughuchisi we 3 mingdin köprek oqutquchisi bar.

Hazirqi künde, türkiyidiki eng közge körünerlik aliy ma'arip organliridin biri bolghan ghazi uniwérstéti, ulugh dahi mustafa kemal atatürk körsitip bergen daghdam yolni boylap terqqiyatning eng yuqiri pellisige yétish yolida toxtimay oqughuchi yétishtürmekte. Ilim-pen sahesidiki zor muweppeqiyetliridin sirt ghazi uniwérstétining yene bir özgiche alahidiki, pédagogika fakoltéti jehettin türkiyide eng aldinqi qatarda turidighan uniwérstét bolup hésablinidighanliqidur. Ghazi uniwérstétigha qarashliq sana'et, ghazi ma'arip, kespiy ma'arip, pen-téxnika, soda-sana'et we sayahet qatarliq fakoltétlarmu bar.

Ghazi uniwérstéti- miditsina, éghiz boshluqi, dorigerlik, inzhinirliq-mémarchiliq fakoltétliridin, tenterbiye we muzika bölümlirigiche nurghunlighan fakoltét we aliy téxnikomi bar bolghan ilim-pen we medeniyet-sen'et merkizidur.
Ghazi uniwérstéti- türkiye jumhuriyitining aldinqi qatardiki oqutquchilirini yétishtürüp chiqiwatqan uniwérstétlarning biridur. Tetqiqatchi, ilim-pen we insaniyetke ehmiyet béridighan ixtisasliq xadémlarni yétishtürüp chiqishni meqset qilghan, shundaqla dunyaning her qaysi jayliridiki dangliq uniwérstétlar bilen ilmi tetqiqat tori shekillendürüp, tereqqiyatning tizginini qolida tutup turuwatqan zamaniwi bir uniwérstéttur.

Uchqandek tereqqi qiliwatqan türkiye jumhuriyitining aliy ma'arip organliridin biri bolghan ghazi uniwérstéti, enqere shehrining besh'ewler, emek, gölbashi we maltepe qatarliq rayonliridiki 4 oqutush binasida xizmet bermekte.

Ghazi uniwérstéti, ijtima'iy pa'aliyetler süpitide zamaniwiy we ilghar üskünilerge ige hemde her jehettin oqughuchilargha shara'it yaritip bériwatqan bir bilim merkizidur. Türk sen'et muzikisi, türkshunasliq, tebi'iy hayat mu'essesisi, shaxmat kulubi, naxsha-usul we foto-süret kulubi, alem qatnishi kulubi, folklor guruppisi, tarix tetqiqat guruppisi, pen-téxnika guruppisi, tiyatir ömiki we tenterbiye türliri boyiche échilghan kulub qatarliqlarda, oqughuchilargha her xil xizmetlerni ishlep kelmekte. Kinoxanilardin tartip her xil pa'aliyetler élip bériliwatqan tenterbiye türlirigiche oqughuchilargha keng purset yaritip bériwatqan ghazi uniwérstéti, fizika sahesidimu özgichiliki bilen alahide közge chéliqidighan bir aliy ma'arip apparatidur.

Türkiyining aldinqi qatardiki aliy ma'arip organliridin biri bolghan ghazi uniwérstétining yene bir alahidiliki shuki, türkche bilmeydighanlar üchün qurulghan «türkche oqutush merkizi» ghazi uniwérstétigha a'ittur. Türkiye sirtidin kelgen chet'ellikler we türkche bilmeydighanlar üchün qurulghan ghazi uniwérstéti türkche oqu-oqutush merkizi arqiliq türk medeniyitige we türk tiligha xizmet qilmaqta.

Türkiye türkchisini ögenmekchi bolghanlar üchün muhim bir ma'arip orgini bolghan ghazi uniwérstétining türkche oqu-oqutush merkizi heqqide www.Tomer.Gazi.Edu.Tr intérnét adrisidin téximu köp we tepsili melumatqa érisheleysiz.

Ghazi uniwérstétining özlüksiz ma'arip merkizide yingne bilen dawalash we siyaset kursi qatarliq mutexessislik programmiliridin sirt, tibbi penlerdin soda kesiplirigiche bolghan türlük penler hemde natiqliq, hösnixet qatarliq her xil kurslar échldi. Ghazi uniwérstéti tenterbiye merkizi bolsa, her türlük tenterbiye pa'aliyetlirini élip barghili bolidighan shara'itlargha ige.

*********************************